اسکیزوفرنی : راهنمای خانواده

اسکیزوفرنی چیست؟

یک بیماری روانی است که بر موارد زیر تأثیر می گذارد:

نحوه تفکر فرد

به عنوان مثال، فرد ممکن است در تمرکز یا سازمان دادن افکار دچار مشکل شود.

نحوه احساس فرد

ابراز احساسات فرد ممکن است نامتناسب باشد (مثلاً هنگام شنیدن یک لطیفه گریه کند). ممکن است فرد کاملاً از ابراز احساسات ناتوان باشد.

نحوه فعالیت فرد

افراد مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است بدون درمان، در حفظ شغل یا ایجاد روابط سالم با دیگران ناتوان باشند.

دانشمندان مطمئن ‌نیستند که آیا اسکیزوفرنی یک بیماری است با یک علت یا چند بیماری با علل مختلف.

اسکیزوفرنی

چرا باید با اسکیزوفرنی آشنا شویم؟

زیرا بیماری شایعی است که معمولاً :

به درستی فهمیده نمی شود

مردم اغلب علائم اسکیزوفرنی را با تنبلی، وابستگی دارویی یا رفتارهای ضداجتماعی اشتباه می گیرند.
افراد مبتلا به اسکیزوفرنی تشخیص نمی دهند یا نمی پذیرند که بیمارند و نیاز به درمان و حمایت دارند.

قابل درمان است

با درمان و حمایت اجتماعی مناسب، بسیاری از افراد مبتلا می توانند زندگی پربار و رضایت بخشی داشته باشند.

علائم اسکیزوفرنی چیست؟

علائم از فردی به فرد دیگر متفاوت اند. ممکن است ۶ماه یا بیشتر طول بکشند و اغلب به صورت دوره ای ایجاد و برطرف می شوند. مهم ترین علائم عبارت اند از:

هذیان

یعنی عقاید غلط. مثلاً ممکن است فرد مبتلا به اسکیزوفرنی ادعا کند که بیگانگان افکار او را در اختیار خود گرفته اند، یا ممکن است باور داشته باشد که شخص مشهوری است.

توهم

بیماران ممکن است:

صدای خیالی بشنوند که به آن ها دستور می دهند یا توهین می کنند.
چیزهایی را ببینند یا بشنوند یا بوکنند که وجود خارجی ندارند.

توهمات ممکن است بسیار ترسناک باشند.

افکار و گفتار پریشان

بیماران ممکن است بدون ارتباط واضح افکار خود را تغییر دهند. همچنین ممکن است از خود لغت بسازند یا به جای کلمات از اصوات یا قافیه ها استفاده کنند.

سایر علائم اسکیزوفرنی عبارت اند از:

مشکلات رفتاری

بیمار مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است:

کودکانه رفتار کند.
حرکات عجیب و تکراری انجام دهد.(مثل تکان دادن دائم سر)
لباس نامتناسب بپوشد (پالتو در تابستان و لباس کوتاه در زمستان).
ساعت ها در وضعیت خاصی بی حرکت بماند.
به بهداشت فردی بی توجه باشد.

کناره گیری

بیمار مبتلا به اسکیزوفرنی اغلب:

از چشم دوختن به دیگران خودداری می کند.
اهداف خود را کنار می گذارد.
خانواده و دوستانش را طرد می کند.

رفتارغیرمعمول وگفتارعجیب آن ها ممکن است باعث دورشدن دیگران از آن‌ها شود که این خود بر تنهایی آن ها می افزاید.

این علائم ممکن است ناامیدکننده و گاهی ترسناک باشند. به همین دلیل مراقبت از بیمار مبتلا به اسکیزوفرنی نیاز به صبر و تحمل و همدردی فراوان دارد!

تماشای ویدئوی مصاحبه با چهار بیمار مبتلا به اسکیزوفرنی

دانلود زیر نویس فارسی

چه عللی باعث اسکیزوفرنی می شوند؟

هنوز جواب این پرسش شناخته شده نیست، اما دانشمندان بیشتر به این علل مشکوک اند:

وراثت

اسکیزوفرنی در خانواده های خاصی بیشتر دیده می شود. اما احتمال بیشتر این است که افراد استعداد دچارشدن به این بیماری را به ارث می برند نه خود بیماری را.

ساختمان و ترکیب شیمیایی مغز

تحقیقات در زمینه این جنبه از اسکیزوفرنی بسیار زیاد و امیدبخش است. به عنوان مثال مطالعات نشان می دهند که:

مقادیر زیاد دوپامین(یکی از مواد شیمیایی مهم مغز) ممکن است در اسکیزوفرنی نقش داشته باشد.
در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی، شواهدی از ساختمان غیرطبیعی مغز دیده شده است.

مشکلات دوره بارداری و تولد

برخی دانشمندان فکر می کنند بروز عفونت ویروسی در دوره بارداری احتمال تولد کودکی را که درآینده به اسکیزوفرنی مبتلا خواهند شد را افزایش می دهد. یا اینکه عفونت ممکن است باعث فعال شدن استعداد ابتلا به این بیماری شود.

شایعات زیادی درباره اسکیزوفرنی وجود دارد که درست نیست

با جدا کردن این شایعات از واقعیت ها، بهتر می توانیم بیماران را درک کنیم.

شایعه: تربیت نادرست باعث اسکیزوفرنی می شود

این مسئله حقیقت ندارد. واقعیت این است که والدین بیماران اغلب نقش اصلی را در درمان برعهده دارند. آن ها نیازمند تفاهم و حمایت هستند نه سرزنش.

شایعه: افراد مبتلا به اسکیزوفرنی خشن هستند

مطالعات نشان می دهند که احتمال خشونت در بیماران اسکیزوفرنی که درمان می شوند، بیشتر از افراد عادی نیست. اما بعضی از بیماران که دارو مصرف نمی کنند، ممکن است بیشتر از دیگران درمعرض خطر صدمه زدن به خود یا دیگران باشند.

شایعه: افراد مبتلا به اسکیزوفرنی، شخصیت گسسته دارند

به هیچ وجه این طور نیست. اختلال چند شخصیتی نادر و کاملاً متفاوت از اسکیزوفرنی است.

چه وقت باید کمک گرفت؟

پاسخ همیشه روشن نیست. چندعامل را باید درنظر داشت:

اسکیزوفرنی اغلب درطی زمان ایجاد می شود

اغلب چند سال طول می کشد تا بیماری ایجاد شود. افراد مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است بیشتر اوقات طبیعی به نظر برسند.

دوستان و اعضای خانواده باید وارد عمل شوند

تشویق بیمار مبتلا به اسکیزوفرنی به جستجوی درمان، نیازمند شهامت و محبت است. حمایت دوستان و خانواده اغلب بهترین نقطه امید برای بیمار است.

افراد اغلب متوجه بیماربودن خود نیستند

آنان ممکن است وجود هرمشکلی را انکار کنند و به این علت کمتر احتمال دارد تقاضای کمک نمایند.

تشخیص اسکیزوفرنی همیشه آسان نیست

رسیدن به تشخیص معمولاً شامل مراحل زیر است:

گرفتن شرح حال بیمار

شرح حال تصویر روشنی از رشد اجتماعی، احساسی و فکری بیمار به پزشک می دهد. شرح حال از این راه ها به دست می آید:

صحبت کردن با بیمار
صحبت کردن با خانواده بیمار
آزمون های روانشناسی

ردکردن سایر علل

رفتار شبیه اسکیزوفرنی ممکن است ناشی از علل دیگری باشد، مثل:

سوءمصرف داروها
ضربه مغزی
تومور مغزی
رفتارها یا عادت های عجیب ولی بی آزار
سایر بیماری های روانی یا عاطفی.

تصویربرداری پزشکی

وسایل مختلفی برای بررسی ساختمان مغز و کارآن وجود دارند:

ام آر آی
سی تی اسکن
نوارمغز.

اسکیزوفرنی یک بیماری روانی جدی است اما خوشبختانه درمان دارد!

درمان مؤثر است!

به کمک درمان های جدید بسیاری از بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی زندگی موفقی دارند.

داروهای ضدپسیکوز

داروهای زیادی برای درمان اسکیزوفرنی وجود دارد. کار آن ها تصحیح عدم تعادل مواد شیمیایی مغز است و در نتیجه:

توهم و هذیان کمتر می شود

توانایی تفکر روشن و منطقی افزایش می یابد.

نکته: برای جلوگیری ازعود، لازم است بیماران دستور مصرف داروها را به دقت دنبال کنند و هرعارضه دارویی را به پزشک خود گزارش نمایند. دربرخی موارد این عوارض را می توان برطرف یا کاهش داد.

درمان فردی و گروهی

به کمک روان درمانی، بیماران و (خانواده آن ها) می توانند:

بیماری را بهتر درک کنند
حمایت و اطمینان به دست آورند
مهارت هایی برای کنارآمدن با مشکلات عملی و احساسی این بیماری کسب نمایند.

برنامه های مددکاری اجتماعی

برنامه های حمایتی معمولاً شامل بازتوانی، آموزش شغلی و اجتماعی، مهارت های رسیدگی به امور مالی و موارد دیگر است.

نتیجه درمان در بیماران متفاوت است

لازم است بدانیم که:

بعضی بیماران کاملاً بهبود می یابند.
بعضی فقط یک حمله اسکیزوفرنی در سراسر زندگی خود دارند.
بسیاری بیماران به نحو موفقیت آمیزی با علائم خود کنار می آیند و به خوبی زندگی می کنند.
بعضی ازبیماران در سراسر زندگی خود نیاز به حمایت دارند که می تواند شامل بستری کردن هم باشد.

کمک دوستان و اعضای خانواده

به بیمار مبتلا به اسکیزوفرنی و خودشان بسیار ثمربخش است. به عنوان مثال می توانید:

برنامه خانه را معین کنید:

این کار محیطی امن ایجاد می کند. به بیمار کمک کنید تا کارهای روزانه مثل لباس پوشیدن، غذا خوردن و رسیدگی به سر و وضع خود را طبق برنامه ثابتی انجام دهد. همچنین قوانین مشخصی درمورد مرتب کردن خانه، تماشای تلویزیون و غیره درنظر بگیرید.

به بیمارتان کمک کنید تا داروهایش را مرتب مصرف کند

هرگونه نگرانی، ترس و ناراحتی درمورد دارو را بشنوید و بپذیرید.
به جای ایرادگیری درمورد عدم مصرف مرتب دارو، طرحی بریزیدکه به حافظه بیمارکمک کند(مثل تهیه جدول داروها، جعبه قرص و …).
کمک کنید تا بیمار درمورد دارو، منافع و عوارض آن مطالبی بیاموزد.

اهداف واقع گرایانه تعیین کنید

بهبود ممکن است طول بکشد. به همین علت مهم است که اهداف تعیین شده، بیش از حد توانایی بیمار نباشند. از روی شدت علائم می توانیم بفهمیم بیمار تا چه حد قادر به انجام کارهاست.

توانایی خودتان را بسنجید

سروکار داشتن با بیمار روانی ممکن است بسیار طاقت فرسا باشد. بپذیرید که ممکن است لازم باشد وقتی هم برای رسیدگی به خود بگذارید.

به شایعات گوش ندهید

مثلاً بعضی ها می گویند اگر بیمار ازدواج کند خوب می شود یا اینکه علت بیماری سحر و جادو است و با مراجعه به رمال و فالگیر خوب می شود. در همه این موارد با پزشک و مشاور خود مشورت کنید. ازدواج بیمار هم باید با نظر پزشک معالج باشد.