حافظه چیست و چرا برخی چیزها را فراموش میکنیم ؟
حافظه چیست؟
توانایی مغز برای نگهداری و یادآوری اطلاعات، تجربیات و احساسات، حافظه نام دارد.
سه نوع حافظه اصلی وجود دارد
حافظه حسی
یعنی اطلاعاتی که از طریق حواس پنجگانه (دیدن، چشیدن، شنیدن، لمس کردن، بوییدن) به مغز وارد می شود.
حافظه کوتاه مدت
یعنی اطلاعات محدودی که در هر لحظه می توانیم در حافظه نگاه داریم. این اطلاعات بعداً یا در حافظه دائم ثبت می شود یا دور ریخته می شود.
حافظه دراز مدت (دائم)
یعنی بانک اطلاعات مغز، جایی که مغز اطلاعات را ذخیره کرده و درمواقع لزوم به یاد می آورد. ظرفیت این حافظه بیش از آن است که کسی بتواند آن را پر کند.
چرا باید مطالبی درباره فراموشی بدانیم؟
زیرا هرکس، درهر سنی می تواند حافظه خود را تقویت کند. بنابراین مهم است که:
واقعیت ها را درباره پیرشدن بدانیم
واقعیت این است که با پیر شدن فقط تغییر مختصری در حافظه اکثر مردم ایجاد می شود.
مهارت های حافظه را بیاموزیم
فرقی نمی کند که در چه سنی باشیم. درهر حال می توانیم با تمرین های ساده حافظه خود را تقویت کنیم. حافظه نیز مثل بدن ما، برای قوی ماندن نیاز به ورزش دارد.
بدانیم که چه وقت باید کمک بخواهیم
اکثر مردم در سن پیری دچار اختلال شدید حافظه یعنی «زوال عقلی» نمی شوند (در واقع فقط حدود ۵درصد از افراد بالای سن ۶۵ سال دچار این مش کل می شوند. ) با این همه لازم است که:
- علائم هشداردهنده زوال عقل را بشناسیم
- درصورت بروز این علائم کمک بخواهیم.
یادآوری مطالب دو مرحله دارد؛ مغز مثل یک کامپیوتر و حتی پیچیده تر از آن، کار می کند. اعمال تفکر، یادگیری و یادآوری همه در مغز انجام می شود.
یادآوری شامل این دو مرحله است:
-
ذخیره سازی
برای اینکه چیزی را به یاد آوریم، اول باید آن اطلاع به صورت رمز درآمده و در حافظه دائم ذخیره شود. اطلاعات و خاطرات متفاوت در قسمت های مختلف مغز ذخیره می شود.
-
فراخوانی
گاهی خاطرات مثل برق در ذهن ما زنده می شوند و گاهی برای فراخوانی یک مطلب از حافظه دائم، لازم می شودکه جستجو و تلاش کنیم.
هیچ کس نمی تواند همه چیز را درحافظه خود نگه دارد. یکی از کارهای مغز این است که تصمیم بگیرد چه چیزی را دربانک حافظه کند.
چه عواملی برحافظه تأثیر می گذارند؟
بعضی عوامل شایع عبارت اند از:
استرس
درحالت استرس سرعت فراخوانی مطالب آهسته می شود. بنابراین نگرانی های موجود درخانه و محل کار ممکن است منجر به فراموشی شود.
خستگی
تمرکز، یادآوری و یادگیری، همه نیاز به استراحت کافی دارند.
تغذیه نامناسب
کمبود بعضی از ویتامین ها و موادمعدنی، کار مغز و حافظه را کند می کند.
بعضی داروها
مصرف بعضی داروها ممکن است باعث اغتشاش فکر و تیرگی حافظه شود.
بعضی بیماری ها
بعضی بیماری ها تغییراتی در حافظه ایجاد می کنند. از جمله بیماری های تیروئید، افسردگی و عفونت ها ممکن است باعث وقفه در کار حافظه شوند.
تغییرات حافظه در اثر سن
مغز سالم، به طور طبیعی در اثر افزایش سن، از کار نمی افتد ولی مغز توانایی هایش تغییر می کند، به طوری که در افراد سالمند:
توجه تقسیم می شود
یعنی برای فرد سالمند مشکل است که در آن واحد به بیش از یک چیز توجه کند. در این حالت کم کردن چیزهایی که باعث حواس پرتی می شوند، کمک می کند.
فراخوانی آهسته می شود
و به این علت گاهی یادآوری مطالب نیاز به زمان بیشتر دارد. حفظ آرامش و صرف وقت بیشتر در این حالت مهم است.
زمان یادگیری تغییر می کند
یادگیری مطالب جدید نیاز به زمان بیشتر از قبل دارد. برای جبران این حالت نیز باید وقت بیشتر صرف کرد و بیشتر توجه نمود.
این تغییرات و بعضی تغییرات جزئی دیگر، به طور طبیعی با افزایش سن ایجاد می شوند و اختلال حافظه ناشی از سن نامیده می شود.
علائم اختلال شدید حافظه چیست؟
علائم در هر بیماری فرق می کند و مکن است روز به روز هم تغییر نماید. به طور کلی علائم عبارت اند از مشکلاتی در زمینه:
یادآوری: شامل فراموش کردن حرف های جدید و اطلاعات جدید.
زبان : شامل مشکلاتی در : -یافتن لغت صحیح -ادامه مکالمه
جهت یابی: شامل مشکلاتی در تشخیص اشیای معمولی و جاهای آشنا.
تغییرات شخصیت
درصورت اختلال شدید حافظه، ممکن است تغییراتی در شخصیت و طرز رفتار فرد هم ایجاد شود. از جمله:
نکاتی برای بهبود حافظه
عادتهای سالم در خود ایجاد کنید
این عادت ها برای بدن شما و برای مغز و حافظه شما مفیدند.
غذای سالم بخورید
هر روز غذای سالم و کافی و متنوع بخورید. از مصرف غذاهای حاوی کلسترول و چربی و نمک زیاد پرهیز کنید
فعال باشید
هر روز حداقل ۳۰دقیقه ورزش کنید. به فعالیت های سالمی مثل پیاده روی، باغبانی و شنا بپردازید.
با استرس مقابله کنید
از پزشک خود درباره روش های آرامسازی مثل تنفس عمیق و مراقبه سؤال کنید.
داروها را طبق دستور مصرف کنید
اطلاعات روی جعبه دارو را به دقت بخوانید و دستور پزشک را انجام دهید. هر عارضه دارویی را به پزشک اطلاع دهید.
مصرف الکل ممکن است باعث صدمه دائمی مغز شود.
مغز خود را ورزش دهید
ورزش فکری هم مثل ورزش بدنی لازم است، برای این کار:
- به طور منظم مطالعه کنید
- جدول حل کنید
- یک سرگرمی برای خود اختیار کنید یا به یک کلاس آموزشی بروید.
مثبت فکر کنید
توانایی خودتان را در به خاطر سپردن چیزها باور کنید. نگرش مثبت درباره حافظه به تقویت آن کمک می کند.
به زندگی خود نظم دهید
ایجاد نظم در زندگی یکی از راه های ساده جلوگیری از فراموشی است. برای پیگیری کارها، امور مالی، و تکالیف و قراردادهای خود برنامه منظمی تهیه کنید.
در خیلی از تبلیغات ادعا می شود که داروهای گیاهی و ویتامین ها برای تقویت حافظه مفیدند. قبل از مصرف هر دارو با پزشک خود مشورت کنید.
فهرست تهیه کنید
برای یادآوری کارهایی که باید انجام دهید و کارهایی که انجام داده اید، از فهرست استفاده کنید. فهرست را درجایی جلوی چشم خود درخانه نصب کنید.
از تقویم استفاده کنید
استفاده از تقویم به کارهای شما نظم می دهد. یک تقویم بزرگ درخانه و یک تقویم جیبی همراه خود داشته باشید.
برنامه ثابت داشته باشید
مثلاً همیشه ماشین خود را در محل ثابتی پارک کنید. استفاده از یک برنامه ثابت و یکنواخت برای کارها استرس را کاهش می دهد و احتمال فراموشی را کم می کند.
تکرار کنید
تکرار مطالب به ذخیره شدن آن ها در حافظه درازمدت کمک می کند. مثلاً وقتی با شخص جدیدی آشنا می شوید نام او را مرتب تکرار کنید.
اسباب حواس پرتی را دور کنید
وقتی که می توانید تمرکز کنید، توجه به مطالب آسان تر می شود. برای این کار صداهای اضافه را قطع کنید.
از وسایل کمکی حافظه استفاده کنید. از جمله:
- استفاده از زنگ ساعت برای خبر شدن از وقت مصرف دارو و وقت کارهای خانه
- استفاده از پیغام های ضبط شده برای خودتان
- نصب یادداشت در نقاط مختلف خانه و ماشین
نکات مفید برای پرستاران افراد مبتلا به فراموشی
از برنامه ثابت پیروی کنید
استفاده از برنامه ثابت برای کارهای روزانه اضطراب و سردرگمی بیمار را کمتر می کند. دقت کنید که داروها طبق برنامه مصرف شود.
بیمار را به فعالیت تشویق کنید
با همدیگر مطالعه کنید ، جدول حل کنید و به بازی هایی مثل تخته و شطرنج بپردازید. مکالمه وکنجکاوی در مطالب را تشویق کنید.
صبور باشید
شنونده خوبی باشید و به بیمار فرصت کافی بدهید تا احساسات خود را بیان کند یا پاسخ سؤال ها را بدهد.
منبع: آشنایی با فراموشی و آلزایمر/ترجمه دکترروحانی
توجه : لینک دانلود فایلها بلافاصله پس از خرید ظاهر میشود و به ایمیل شما هم ارسال میشود(پوشه هرزنامه یا spam را چک کنید). در صورتی که پس از خرید با مشکل دانلود در مرورگر گوگل کروم مواجه شدید از این راهنما استفاده کنید. ترجیحا از مرورگر فایرفاکس استفاده کنید (پسورد فایلها: ۱۳۵۷ و یا www.ravanrahnama.ir)
این مجموعه را ببینید
