آزمون ناکامی روزنزوایگ ویژه بزرگسالان برای شناسایی ناکامی و پرخاشگری

آزمون ناکامی روزنزوایگ

این آزمون سعی میکند تا واکنشهای آزمودنی را در موقعیتهای ناکام کننده روشن سازد . در هرتصویر نفر سمت چپ در حال گفتن کلماتی است. که می تواند ناکامی خود فرد یا ناکامی نفر سمت راست را نشان دهد. در بالای سر نفر سمت راست یک خانه خا لی برای نوشتن پاسخها وجود دارد. خطوط و حرکات چهره افراد حذ ف شده تا از ا لقاء اعمال و گفتار اجتناب شود و همانند سازی بهتر انجام گیرد.اجرای آن هم به صورت گروهی و هم به صورت انفرادی امکان دارد ، اما اجرای انفرادی ارجحیت دارد.

دستور العمل آزمون را برای آزمودنی بخوانید . آنگاه از او بخواهید دفترچه را باز کرده ، اولین تصویر را نگاه کند . کلمات سمت چپ را بخوانید و از او بخواهید تا در ذهن خود اولین پاسخی را که باید نفر سمت راست بدهد پیدا کند . به محض اینکه اظهار کرد پاسخ را پیدا کرده از او بخواهید تا آن را در خانه خالی بنویسد . سپس از او بخواهید درباره سایر تصاویر نیز همان کار را ، یکی پس از دیگری ، ادامه دهد . زمان صر ف شده برای ۲۴ تصویر را یاداشت کنید .

پس از اتمام آزمون از آزمودنی بخواهید تا پاسخهایی را که نوشته است با صدای بلند بخواند . همه تغییرات و انحرافات مخصوصی را که در صدا و لحن گفتار او احساس کردید روی صفحه آخر یاداشت کنید . تا بتوانید پاسخها را بهتر تفسیر کنید . همچنین می توانید سوالاتی را در مورد پاسخهای کوتاه و مبهم بپرسید . البته نباید چیزی را القا کنید . گاهی آزمودنی بعضی از موقعیتها را خوب درک نمی کند، لذا در مرحله بعدی، با تشریح موقعیت ، پاسخ تازه ای دریافت می شود.

برای تفسیر پاسخها از مکانیسمهای دفاعی استفاده کنید .

آزمون ناکامی(P.F.T)، سعی می‌کند تا واکنش‌های آزمودنی را با استفاده از اصول کلی نظریه بسیار عمیق ناکامی روشن سازد. مطابق این نظریه، رفتار ارگانیسم به هنگام برخورد با مانعی که عدم ارضای یک احتیاج حیاتی را موجب گردیده و در او ایجاد محرومیت می‌کند، مورد بررسی قرار می‌گیرد. بنا به ادعای روزنزویگ، این آزمون در حد وسط آزمون‌های تداعی کلمات یونگ [۱] و آزمون اندریافت موضوعT.A.T قرار دارد.

این آزمون، از این نظر به آزمون اندریافت موضوع شباهت دارد که از نقاشی به عنوان محرک استفاده می‌کند تا همانندسازی آزمودنی مساعد شود. از چند لحاظ نیز با آن متفاوت است. از یک طرف، تصاویر خیلی به هم شبیه‌اند. از طرف دیگر، این تصاویر پاسخ‌های کلامی تقریبا ساده و کوتاه‌تری(در حد یک یا دو جمله) را ایجاد می‌کنند. موقعیتی که در این آزمون عرضه می‌شود، اختصاصی‌تر است.

همچنین، این آزمون به علت محدودیتی که در محرک‌ها قایل شده، به آزمون تداعی کلمات شباهت دارد. این محدودیت اجازه می‌دهد تا ارزشیابی پاسخ‌ها عینی‌تر شود. در هر تصویر، فرد سمت چپ در حال گفتن کلماتی است. این کلمات می‌توانند ناکامی خود فرد یا ناکامی فرد سمت راست را نشان دهند. در بالای سر فرد سمت راست، همیشه یک خانه‌ی خالی برای نوشتن پاسخ‌ها وجود دارد. خطوط و حرکات چهره افراد در این آزمون کاملا حذف شده است تا از القای اعمال و گفتار اجتناب شود و در نتیجه همانندسازی بهتر انجام گیرد.[۳]

پاسخ‌ها معمولا از دو نظر یا دو بعد ارزشیابی می‌گردند. یکی جهت و سوی تهاجم و دیگری نحوه‌ی عکس‌العمل. از جهت تهاجم، پاسخ آزمودنی ممکن است “برون‌تنبیهی”[۴] باشد که در این صورت، آزمودنی نسبت به ناکامی موجود به صورت تهاجم به دنیای خارج پاسخ می‌گوید. در برخی موارد ممکن است پاسخ “درون‌تنبیهی”[۵] باشد که در این صورت، آزمودنی با متهم ساختن خود جوابی می‌دهد. در برخی موارد هم پاسخ آزمودنی جنبه تهاجمی ندارد و فرد به توضیح موقعیت پرداخته و آن را ساده و غیرمهم تلقی می‌نماید.

از لحاظ نحوه‌ عکس‌العمل، پاسخ‌ها به چند دسته تقسیم می‌شوند

١. پاسخ‌های نوع “مهم ساختن”: در این نوع پاسخ‌ها، آزمودنی موقعیت موجود را مهمتر از آنچه هست جلوه می‌دهد. به‌طور مثال ممکن است در پاسخ، کلماتی چون “وحشتناک است” را بیان کند.

٢. پاسخ‌های نوع “دفاع از من”[۶]: در این نوع پاسخ‌ها، من آزمودنی در پاسخ شخص بهترین نقش را به عهده دارد. به‌طور مثال، در مورد شکستن گلدان ممکن است بیان کند: من متاسفم.

٣. پاسخ‌های نوع “پایداری احتیاج”[۷]: در این‌گونه پاسخ‌ها تاکید بیشتر روی حل مشکل می‌باشد و با بیان خود تلاش می‌کند به جبران عمل ناکام‌کننده خویش بپردازد. مثلا در مورد بالا ممکن است بگوید: یکی مشابه آن را خواهم خرید.

این دو بعد با یکدیگر ترکیب شده، ٩ دسته پاسخ به وجود می‌آورند که هر گروه با علایم خاصی نشان داده می‌شود. مثلا پاسخ “من متاسفم” پاسخی است که از نوع درون‌تنبیهی و دفاع از من می‌باشد و یا پاسخ “یکی مشابه آن را خواهم خرید” پاسخی از نوع درون‌تنبیهی و پایداری احتیاج است. جدول‌بندی نشانه‌ها و علایمی که از تصاویر مختلف به دست می‌آید، به ما فرصت می‌دهد که این نتایج را با نتایج حاصله از جمعیت عمومی مقایسه نموده، انحرافات را براساس نظریه مربوط به ناکامی مورد تعبیر قرار دهیم. برتری این آزمون در عینی بودن آن و در امکان ارزشیابی کمی آن است. نقص آن هم این است که فقط شامل قسمت محدودی از شخصیت می‌گردد.آزمون ناکامی روزنزوایگ “روش فرافکنی” خاصی است که میدان عمل محدودی دارد.[۸]