اعتیاد به فضای مجازی

اعتیاد به فضای مجازی

دسترسی به فضای مجازی، پدیه ای رو ی گسترش است و هر روز تعداد بیشتری از افراد در زمره استفاده کنندگان از این فضاها قرار می گیرند. اینترنت در همه جا حضور دارد، در خانه، دانشگاه و البته خوابگاه.

همزمان با دسترسی روزافزون و گستردخ افراد به فضاهای مجازی، شاهد نوع جدیدی از اعتیاد یعنی اعتیاد اینترنتی یا اعتیاد به فضای مجازی هستیم که موضوع رو به رشد عصر ارتباطات است. این فضاها هم فرصت محسوب می شود هم نوعی تهدید. شما به عنوان یک دانشجو ساعات زیادی از روز را در حال استفاده از وب های اطلاع دهنده، مفید، دارای منابع غنی پژوهشی و درعین حال سرگرم کننده هستید.

اما برای بسیاری از مردمی که به آن معتادند، این منافع در حال تبدیل شدن به آسیب ها و نابهنجاری های روانی و رفتاری است. در واقع استفاده صحیح و کنترل شده از فضاهای مجازی خیلی مثبت و مفید می باشد اما زمانی نگران کننده است که استفاده زیاد از این منابع فرد را از زندگی عادی خود دور سازد و مشکلاتی برای وی و اطرفیان به وجود آورد. در این مبحث کوتاه به برخی تبعات استفاده اعتیادآمیز از اینترنت و فضای مجازی بر دانشجویان در زمینه های مختلف اجتماعی، فرهنگی و آموزشی می پردازیم.

اعتیاد به فضاهای مجازی چیست؟

همانند تمامی انواع دیگر اعتیاد این گونه اعتیاد نیز با علائمی همراه است همچون اضطراب، افسردگی، کج خلقی، بی قراری، تفکرهای وسواسی، کناره گیری، اختلالات عاطفی، و از هم گسیختگی روابط اجتماعی. از طرفی در عین حال که روابط افراد (به ویژه کودکان، نوجوانان و جوانان) در جهان مجازی افزایش می یابد، در مقابل از دامنه روابط آنان در جهان واقعی کاسته می شود و احتمال افت عملکرد آموزشی آنان نیز می رود.

اعتیاد به اینترنت و فضاهای مجازی، انسان ها را به افرادی رهاشده تبدیل کرده و بر روابط اجتماعی آنان تأثیر می گذارد. در نتیجه استفاده بیش از حد از این فضاها، بهره وری و بازده کاری دانشجویان در تمامی زمینه ها به ویژه تحصیل پایین می آید. آنان با تأخیر به دانشگاه یا محل کار می روند و دچار کم کاری و عدم تمرکز در کلاس می شوند. عدم تحرک جسمی و چاقی به همراه علائمی چون درد کمر، پشت و ماهیچه، از دیگر تبعات این مسئله اند. این دانشجویان حتی در صورت کناره گیری از اینترنت و فضاهای مجازی دچار علائم اختلال می شوند.

در توضیح این مسئله که چرا مردم به گونه ای اعتیادآور از فضاهای مجازی استفاده می کنند برخی کارشناسان معتقدند که علت گرایش افراد به استفاده اعتیادآور به فضاهای مجازی تمایل آن ها به دوری گزیدن از مشکلاتی است که در زندگی شخصی دارند . به عبارتی، افراد برای این که از دست مشکلات زندگی فرار کنند، به این فضاها روی می آورند. این افراد اغلب یک «زندگی دوم یا یک زندگی مجازی» برای خود می سازند و مفری برای فراموش کردن مشکلات شان در آنلاین جستجو می کنند. پاداش هایی که فرد از این رفتار می گیرد، فرار از واقعیت، رسیدن به عشق، دوستی و سرگرمی زیادی می باشد و چنان چه فرد در زمان های آتی نیز به این پاداش ها احساس نیاز کند احتمالاً به اینترنت روی خواهد آورد و در نتیجه این روند تقویت شده و چرخه هم چنان ادامه پیدا می کند.

آسیب های اعتیاد به فضای مجازی

  • عدم مشارکت در برنامه های درسی و در نهایت افت تحصیلی
  • افسردگی، گوشه گیری، اختلال در الگوی خواب و تغذیه
  • فراموش کردن مسئولیت های خانوادگی، شکست در ازدواج و بی ثباتی در روابط خانوادگی
  • درگیری بیش از حد در روابط مجازی و دور شدن از روابط واقعی
  • سستی در روابط اجتماعی فرد با دیگران و اختلال در مهارت های زندگی واقعی
  • کاهش حجب و حیا و درگیر شدن در مسائل غیراخلاقی
  • عدم تحرک جسمی و در نتیجه مشکلات جسمی چون کمردرد، سردرد، کاهش قدرت بینایی و…

راهکارهای مبارزه با اعتیاد به فضای مجازی

براساس نظریه کنترل اجتماعی، ابعاد اصلی پیوند اجتماعی عبارت اند از:

  1. دلبستگی و علاقه به دیگران
  2. تعهد به خانواده، تحصیل، شغل و دوستان
  3. مشغولیت و مشارکت مداوم در فعالیت های تحصیلی، کار و خانوادگی
  4. اعتقاد بع ارزش ها و اصول اخلاقی گروه یا جامعه

ضعف هر یک از این چهار بعد پیوند اجتماعی در فرد می تواند موجب بروز رفتارهای انحرافی در او شود. اگر اعتیاد به این فضاها را یک رفتار انحرافی بدانیم در نتیجه تقویت هر کدام از این ابعاد می تواند در درمان سریع تر این مشکل کارساز باشد.

بهترین راه درمان، پیشگیری است. با کاهش ساعات استفاده از این فضاها، افزایش ساعات مراوده با دوستان و خانواده، درگیرشدن در فعالیت های خوابگاه(درصورتی که ساکن خوابگاه هستید) و دانشگاه و برنامه ریزی مناسب و هدفمند می توان از غرق شدن در یک دنیای مجازی و به دور از واقعیت جلوگیری کرد.

فراموش نکنید که درمان این اختلال نیز همانند دیگر اختلالات روان شناختی باید با شناخت و آگاهی از آن چه باعث پناه آرودن شما به فضاهای مجازی شده صورت گیرد. پس در صورت مشاهده علائم اختلال در زندگی روزانه براثر استفاده بیش از حد از این فضاها حتماً به یک مشاور یا روان شناس مراجعه کنید.

منبع اعتیاد به فضای مجازی : نشریه پیام مشاور

 

مطالب مرتبط

کارگاه تخصصی پیشگیری و درمان اعتیاد

ویدئوی آموزشی پیشگیری و درمان اعتیاد ویژه متخصصین

ویدئوی آموزشی پیشگیری از اعتیاد ویژه والدین و مربیان

شما ممکن است این را هم بپسندید