خیانت زناشویی و عشق ورزی چه رابطه ای با هم دارند ؟

خیانت زناشویی و عشق ورزی

روابط فرازناشویی یکی از مهم ترین تهدیدها برای ثبات روابط زناشویی و ازعمده ترین دلایل طلاق درفرهنگ های مختلف است (باس،۱۹۹۷). خیانت زناشویی یکی ازموضوعاتی است که زوج درمانگران به طور مرتب درکاربالینی خود با آن مواجه هستند (ویسمن[۱] وهمکاران،۱۹۹۷) .خیانت زناشویی به هرگونه رابطه (جنسی یا عاطفی ) خارج از چارچوب رابطه متعهدانه بین زوج اطلاق می گردد که تأثیر شدیدی بر عملکرد و ثبات رابطه زناشویی دارد (دریگوتاس[۲] وهمکاران،۱۹۹۷). واکنش های عاطفی مختلف مانند افسردگی ،خشم ،سرافکندگی و پریشانی در بسیاری از افراد مراجعه کننده به مراکزروان درمانی ومشاوره، درنتیجه افشای خیانت همسر بوده است (کانو و اولیری[۳]،۲۰۰۰). با وقوع یا افشای خیانت ،بهزیستی فیزیکی ،روانشناختی و عاطفی هردو شریک تهدید می شود وخشونت ، قتل وخودکشی دراین موارد گزارش شده است .(سافستروم و جنتیلیا[۴]،۱۹۹۹) .

درپژوهش های انجام گرفته به منظور پیش بینی متغیرهای مرتبط با احتمال درگیر شدن افراد در روابط فرازناشویی ، سازه عشق [۵] درقالب انواع عشق ، سبک های عشق ورزی و طرحواره عشق[۶] مورد توجه قرارگرفته است .تفاوت در رویکرد افراد به عشق، به واسطه تأثیر گذاری بر انواع خاص رفتارهای جنسی (مانند شریکان متعدد) و باورها ونگرش های آن ها درباره عشق و رابطه متعهدانه ، با احتمال درگیر شدن در رفتارهای عهدشکنانه مرتبط است (فریکر[۷]،۲۰۰۶). رابطه بین خیانت زناشویی و متغیرهای شخصیتی ، دراصل به نظریه دلبستگی و سبک شناسی عشق برمی گردد که به ویژه با مفاهیم اعتماد و قابلیت اعتبار یک رابطه سروکاردارند. اگرچه دراین که سبک های عشق ورزی به عنوان یک ویژگی شخصیتی ثابت درنظر گرفته شوند یا متغیر (برحسب مراحل رشدی یا وضعیت ارتباطی) ، هنوز توافق کاملی وجود ندارد، لیکن ماهیت انعطاف پذیرتر سبک های عشق ورزی نسبت به سبک های دلبستگی ،در بخشی ازتوصیفات لی[۸](۱۹۹۸ ) مد نظر قرارگرفته است.

لی (۱۹۷۳؛به نقل از لی،۱۹۹۸) مدل شش سبکی عشق ورزی را درقالب سه سبک اولیه ( اروس[۹] یا عشق مشفقانه / رومانتیک، لودوس[۱۰] یا عشق بازیگرانه، و استورگ[۱۱] یا عشق دوستانه ) و سه سبک عشق ورزی ثانویه که ترکیب هایی از دو سبک اولیه با هم هستند ( پراگما[۱۲] یا عشق واقع گرایانه ،مانیا [۱۳]یا عشق شهوانی، آگاپ[۱۴] یا عشق نوع دوستانه/ فداکارانه ) پیشنهاد نمود .سبک های عشق ورزی اشاره به این دارد که چگونه افراد ، عشق را تعریف ویا عشق ورزی می کنند (هندریک[۱۵] و هندریک ،۱۹۸۶) . درعشق رومانتیک ، کشش هیجانی وفیزیکی شدیدی به دیگری وجود دارد (لی،۱۹۹۸). فرد دارای این سبک عشق ورزی ، نگاهی شهوانی و آتشین مزاج به عشق دارد و مایل به افشاگری ازجانب خود وطرف مقابل است که ایجاد رابطه ی متعهدانه و بدون نیاز به جستجوی شور وهیجان ازجای دیگر را تسهیل می نماید (هندریک و هندریک،۱۹۸۷) .درمقابل ، درسبک بازیگرانه ، رفتار تابع نقش ها است و از معشوق انتظار می رود نقش نسبت داده شده را درک و ایفا نماید .دراین حالت،تعهد خالص و حقیقی به محبوب وجود ندارد و عشق بدون اضطراب و به حالتی سرگرم کننده تجربه می شود . خودافشایی کم و نیاز فراوان به هیجان ازدیگر مشخصه های این سبک است (هندریک وهندریک،۱۹۸۷).این افراد ورود خود به روابط عاشقانه را با دقت کنترل می کنند و اغلب در روابط چندگانه درگیر بوده و روابطشان عمرکوتاهی دارد (لی ،۱۹۹۸).

درسبک عشق ورزی دوستانه ،شدت تمایلات کمتری وجود دارد، ولی به لحاظ سطح عاطفه و تعهد بسیار عمیق است . از مشخصه های این سبک ، ایجاد اعتماد به مرور زمان،رابطه دوستانه بلندمدت و عدم تأکید بر ” عاشق بودن” است.افرادی که این سبک را دارند معمولا عاطفه و شفقت نسبت به دیگران را به طریق آهسته ای گسترش داده و به طور تدریجی درخودافشایی درگیر می شوند (لی،۱۹۹۸). درسبک شهوانی ، نوعی ازعشق تملک گرایانه ومضطربانه تجربه می شود و فرد اشتیاق شدیدی به افشاگری خود ودیگری نشان می دهد (هندریک وهندریک،۱۹۸۷). چنین فردی نیاز بسیاردرمانده کننده ای به دوست داشته شدن و دریافت اطمینان بخشی مکرر از عشق طرف مقابل دارد.اشتغال ذهنی مفرط با معشوق ،حسادت و وسواس به عشق، ازدیگر ویژگی های این سبک است (لی ،۱۹۹۸).

عشق واقع گرایانه، ترکیبی از ویژگی های دو سبک بازیگرانه و دوستانه است .فرد دارای این سبک ، عشق را به عنوان جریان عملی یافتن معشوقی منطبق وهمساز با ویژگی های شخصیتی و جمعیت شناختی مورد نیازخود، می بیند (لی،۱۹۹۸). افرادی که این سبک را دارند ، به دنبال شریکانی با سبک زندگی یا ویژگی های زمینه ای خاص (برای مثال سطح تحصیلات ،وضعیت شغلی ،جهت گیری جنسی ومذهبی ، نژاد و سن خاصی) هستند (هندریک وهندریک،۲۰۰۴) .این فرد، ایده آل های واقع بینانه ای درباره احتمال جذب دیگران دارد و بنابراین شریکان بالقوه ای که به عنوان ” خارج از دسترس ” تلقی می شوند را دنبال نخواهد کرد ( لی،۱۹۹۸).

سبک فداکارانه ترکیبی از برخی مشخصه های دو سبک رومانتیک و دوستانه است که عشقی شدید و درعین حال دوستانه را فراهم می آورد .افراد دارای این سبک ،مشتاق خودافشایی هستند ، لیکن نیاز شدیدی به هیجان نشان نمی دهند (هندریک و هندریک،۱۹۸۷). دراین سبک ، منطق بر هیجان برتری دارد و نوع دوستی از ویژگی های بارزآن است که باعث می شود عاشق ، نیازهای معشوق را برنیازهای خود مقدم بداند (لی ، ۱۹۹۸). فرد دارای این سبک، همیشه دهنده و ازخود گذشته است .افرادی که با این سبک تعریف می شوند ،خود را بدون انتظارمتقابل مؤظف به عشق می دانند . عشق ورزی آنها بیش تر به دلایل عاطفی است و ماهیتی آرام و مراقبت کننده دارد (هندریک وهندریک،۲۰۰۴).

ازآنجایی که سبک های عشق ورزی بر شناخت ها و رفتارهایی که انعکاس دهنده رضایت ،تعهد و سرمایه گذاری در روابط است، تأثیر بسزایی دارند ، می توانند درپیش بینی وقوع خیانت زناشویی نقش داشته باشند . (فریکر،۲۰۰۶). بنا برمطالعه لوی ودیویس[۱۶] (۱۹۸۸ ) سبک های عشق ورزی رومانتیک، فداکارانه و بازیگرانه ، با گزارش زوج از ویژگی های رابطه متعهدانه مرتبط هستند . به طوری که صمیمیت ،شهوت ،تعهد ، رضایت از رابطه و استفاده از رویکردهای سازنده درحل تعارض با سبک رومانتیک و فداکارانه به طورمثبت و با سبک بازیگرانه به طورمنفی رابطه دارند. همچنین افراد دارای نمرات بالاتر درسبک رومانتیک وفداکارانه و نمرات پایین تر درسبک بازیگرانه، رضایت ارتباطی بالاتری گزارش نموده اند (دیویس و لاتی-مان[۱۷]،۱۹۸۷؛به نقل ازفریکر،۲۰۰۶).

مطالعات درزمینه نگرش نسبت به روابط فرا زناشویی نشان می دهد که ادراک افراد از آنچه خیانت زناشویی تعریف می شود ، تحت تأثیر باورهای ایشان درباره رابطه بین عشق ،رفتارهای جنسی و ازدواج قراردارد( وایدرمن و آلگیر[۱۸]،۱۹۹۳). ازطرف دیگر افراد به دلایل متفاوتی در این گونه روابط وارد می شوند ؛ مواردی همچون کنجکاوی ،تنوع طلبی ،انگیزه های تجربه ای ،مبارزه با ناکارآمدی وکسب اعتماد به نفس ،سرگرمی ،گریز از واقعیت ،مشکلاتی دررابطه با صمیمیت ، انتقام و کاوش جهتگیری جنسی می توانند ازجمله دلایل شخصی برای درگیر شدن در روابط فرا زناشویی باشند( اتوود و سیفر[۱۹]،۱۹۹۷) .

منبع : مجموعه مقالات همایش ملی روانشناسی و خانواده

[۱]– Whisman

[۲]– Drigotas

[۳]– Cano & O’Leary

[۴]– Safstrom & Gentilia

[۵]-Love

[۶]-Love Schema

[۷]-Fricker

[۸]– Lee

[۹]– Eros

[۱۰]– Ludus

[۱۱]– Storge