انحرافات جنسی چیست ؟ (نابهنجاری های جنسی یا پارافیلیاها در DSM5)

انحرافات جنسی Paraphilias اعمال یا محرک های جنسی هستند که از رفتارهای جنسی بهنجار فاصله دارند اما در برخی افراد برای دستیابی به انگیختگی و ارگاسم ضرورت دارند. این افراد لذت جنسی را تجربه میکنند اما نمیتوانند به محرک های جنسی بهنجار پاسخ بدهند. دامنه انحرافات جنسی از رفتارهای تقریبا طبیعی تا رفتارهای مخرب یا آسیب رسان برای فرد یا هر دو شریک جنسی و در نهایت تا رفتارهایی که سبب آسیب و تهدید کل جامعه می شوند متغیر است.کارکرد عمده رفتار جنسی در انسان کمک به برقراری پیوند( به منظور ایجاد لذت متقابل از طریق همکاری با شریک جنسی ) ، ابراز و تقویت عشق بین دو نفر و تولید مثل است. انحرافات جنسی رفتارهای انحرافی هستند که اعمال آنها شامل پرخاشگری ، آزار و تعدی و یکسو نگری افراطی است. ممکن است اعمال آنها دیگران را کنار بزند و یا به آنها آسیب برساند و بالاخره احتمال برقراری پیوند بین دو انسان را از بین ببرد.گذشته از این، رفتارهای انحراف جنسی اغلب در خدمت سایر کارکردهای روانی حیاتی قرار دارند. این رفتارها ممکن است سبب تخفیف اضطراب و یا تثبیت هویت شوند و یا با پرخاشگری پیوند یابند. انواع انحرافات جنسی از این قرار هستند: بچه بازی، عورت نمایی، تماشاگری جنسی، مالش دوستی، آزارگری و آزارخواهی جنسی، یادگار خواهی با و بدون مبدل پوشی و انواع دیگر انحرافات جنسی نظیر مرده خواهی ، حیوان خواهی، مدفوع/ادرار خواهی، عضوخواهی و هرزه درایی تلفنی و کامپیوتری. صرف اینکه تمایلات مذکور به شکل رفتار ابراز شده باشند یا گاه به گاه همراه با رفتار جنسی بهنجار رخ دهند بدون اینکه ناراحتی شدید در فرد یا اختلال  در عملکرد شغلی اجتماعی و سایر حوزه کارکردی ایجاد کنند برای تشخیص کافی نمی باشد. انحرافات جنسی درصد کوچکی از جمعیت را مبتلا می سازد ولی ماهیت تکراری و مصرانه این اختلالات موجب شیوع قابل توجه ارتکاب چنین اعمالی می شود و بخش قابل توجهی از جمعیت قربانی مبتلایان به انحراف جنسی می شود. انحرافات جنسی به طور عمده بیماری مردان است. در بیش از ۵۰% موارد، اختلال پیش از سن ۱۸ سالگی شروع شده است.بیماران مبتلا به انحراف جنسی اغلب به طور همزمان یا در زمانهای مختلف به بیش از یک انحراف مبتلا هستند. بجز آزارگری و آزارخواهی جنسی، بقیه انحرافات جنسی خیلی بندرت در زنان دیده می شود. رفتارهای انحرافی بین ۱۵ تا ۲۵ سالگی به اوج می رسد و پس از آن فروکش میکند. دو زیر گروه انحرافات جنسی از این قرار است:

۱- زیرگروه انحصاری(  Exclusive Type) افراد پارافیلیک که تنها از طریق تخیلات و رفتار پارافیلیک اقناع جنسی می شوند

۲- زیر گروه غیر انحصاری ( Non Exclusive Type) که افراد پارافیلیک بجز از طریق تخیلات و رفتار پارافیلیک از طریق رفتار و تخیلات بهنجار ونرمال هم میتوانند اقناع جنسی شوند.( این زیر گروه شایعتر است)

علت انحرافات جنسی یا پارافیلیا

عوامل روانی اجتماعی انحرافات جنسی

مهمترین آن ها عبارتند ازهمانند سازی نامتناسب با والد جنس مخالف، محرومیت از روابط جنسی طبیعی، انزوای کودکی، وقایع خاص که سبب یادگیری انحرافات در کودکی و نوجوانی می شود، اضطراب اخته شدن، تثبیت یا بازگشت به دوران کودکی، جهالت در امور جنسی، همانند سازی جنسی، بازداری کلی شخصیت، ترس از مسئولیت و بالاخره ترس از جنس مخالف .

همانند سازی نامتناسب با جنس مخالف: این بدلیل حل نشدن بحران ادیپی اتفاق می افتد و ترانس سکشوالیسم و مبدل پوشی در واقع نشاندهنده همانندسازی با والد جنس مخالف هستند تا والد همجنس، مثلا مردی که لباس زنانه میپوشد در واقع با مادر خود همانندسازی میکند

محرومیت از روابطه جنسی طبیعی: تحت شرایط محروم کننده شدید که در آن زن و مرد فرصت رابطه جنسی طبیعی ندارند، انحرافات جنسی افزایش می یابد. 
انزوای کودکی: کودکانی که در دوران طفولیت و کودکی مدت طولانی از دیگران جدا بوده اند در روند تکامل روانی- جنسی خود اختلال پیدا کرده اند. انحرافات مربوط به انزوای کودکی شامل بچه بازی و همجنس گرایی و زنا می باشد که در واقع جبرانی است برای محرومیت های عاطفی دوران کودکی

اظطراب اختگی: ممکن است عورت نمایی و تماشگری جنسی برای تسکین این اضطراب باشد.
شی ء پرستی یا یادگارخواهی (جایگزین کردن شی ء بجای دستگاه جنسی طرف مقابل): ممکن است به علت شرطی شدن هیجان جنسی با شیء در دوران کودکی یا نوجوانی به وقوع بپیوندد. مثلا در یک زمان یک شی ء را ببیند و توام با آن خاطره ای که باعث تحریک می شود، بعد از آن با دیدن آن شی ء خاص باعث تحریک او می شود. یعنی شخص برای اجتناب از اضطراب، تکانه های لیبیدو را به اشیا نامتناسب انتقال می دهد.
ضربه زدن به نشیمنگاه کودک دردی توام با لذت در او ایجاد می کند و در نتیجه در بعضی از کودکان ممکن است سبب بیماری ماسوخیسم (خودآزاری) گردد.

روانکاوان معتقدند: ترس از جنس مخالف، استمناء، شی پرستی جنسی و همجنس گرایی ممکن است به دلیل ترسی باشد که فرد در دوران کودکی، در رابطه با مسائل جنسی و در رابطه با جنس مخالف بخصوص با مادر و محارم پیدا می کند. طبق این نظریه فرد به علت ترس از رابطه با جنس مخالف، با همجنس خود که از آن کمتر می ترسد و بیشتر با آن آشناست رابطه می گیرد.

نقش سازی یا نقش بازی: عبارت است از الگو پذیری، تقلید نمودن و ادای نقش فردی و اجتماعی از طرف دختر با قراردادن زن در آن فرهنگ به عنوان الگو و ازطرف پسر با پذیرفتن آن فرهنگ خاص به عنوان سرمشق و الگو. این الگوپذیری و نقش پذیری شامل نحوه تکلم، حرکات، تفریح و بازی، پوشیدن لباس و آرایش و بسیاری از رفتارهای دیگر می شود. ممکن است عدم موفقیت در گرفتن نقش صحیح جنسی سبب اختلال جنسی گردد. 

جبران احساس درماندگی و ناتوانی در خلال بحران ادیپی و نیاز به تسلط و کنترل قربانی: در بچه بازی و آزارگری جنسی

تظاهر به مقاوم بودن در برابر آسیب و غلبه بر ترس خود از احساس آسیب و درماندگی:  در آزارخواهان جنسی

عواملی که سبب عدم موفقیت می شوند

۱– نداشتن خصوصیات جسمانی کافی و لازم: مثلا پسری که ساختمان بدنی زنانه دارد نسبت به پسری که دارای ساختمان جسمی قوی است نقش جنسی مردانه را دشوارتر به خود می گیرد. 
۲– فشار اجتماعی و خانوادگی فرد برای نقش پذیرفتن به او فشار می آورد : مثلا اگر توقعات جامعه و بخصوص خانواده، شدید اً با امکانات جسمی و روانی کودک در نقش پذیری جنسی مغایر باشد، کودک دچار تعارض می شود و درنتیجه زمینه انحراف را آماده می سازد. 
۳– فقدان الگوی صحیح مرد یا زن در خانواده : معمولا این الگو شامل پدر و مادر می باشد، که آن ها همانند سازی جنسی کودک را شکل می دهند. اگر در جریان رشد، پسر نتواند با پدر خود به درستی و به اندازه کافی همانند سازی سالم جنسی نماید یعنی از او الگوی نادرستی بیاموزد یا امکان الگوسازی از پدر (در صورت نبود پدر) را نداشته باشد، امکان انحراف جنسی در او ایجاد می شود. 
۴– یکی از علل انحرافات جنسی : جهالت و عدم دانش صحیح در رابطه با مسائل جنسی است، تعداد زیادی از منحرفین جنسی از کسانی بودند که فهم روشن و درستی ازمسائل جنسی نداشته و نیز در دوران کودکی از فهمیدن موضوعات به سختی بازداری، ترسانده و منع می شدند. 
۵– ترس را از عوامل دیگر انحراف جنسی می توان نام برد، ترس از عهده دار شدن مسئولیت است، کسانی که شخصیت آن ها برای قبول مسئولیت ها و مسائل مربوط به آن رشد کافی نکرده است. 
در نظریه های تازه روانکاوی روی مکانیسم های دفاعی بیشتر از ضربه های ادیپی تاکید میشود

عوامل زیستی انحرافات جنسی

یافته های عضوی غیرطبیعی در افراد مبتلا به انحرافات جنسی دیده میشود از جمله:

– صدمات نواحی نوروآناتومیک در آمیگدال راست

– آسیب تمپورال/فرونتال

– تغییرات انتقال دهنده های عصبی مونوآمین مثل دوپامین، نورآدرنالین

– تغییرات هورمونی

– ناهنجاری های کروموزومی

( البته ارتباط مستقیم  یافته های زیستی فوق با انحراف جنسی هنوز ثابت نشده است)

##############################################################

تشخیص های افتراقی انحرافات جنسی 

– کسب تجربه و تازگی بدون حالت وسواسی و راجعه

– ناشی از اختلالات روانی دیگر یا همراهی با آنان مثل انواع روانپریشی ها یا اختلالات شخصیت

– مسایل مرتبط با مواد

– انواع بیمارهای ارگانیک مغزی

– و بسیاری اختلالات دیگر

لازم به ذکر است از پله تیسموگرافی Plethysmography ( وسیله اندازه گیری قطر آلت) و ارسال محرک های دیداری و شنیداری غیرمعمول به فرد در تشخیص و حتی بررسی واکنش به درمان می توان کمک گرفت ولی این وسیله حساسیت و ویژگی پایین دارد یعنی افراد دچار اختلال این توانایی را دارند که در مقابل آن واکنش نشان ندهند و باعث جواب منفی کاذب گردند.

مواردی از انحرافات جنسی که با پیش آگهی بد همراه هستند

شروع زودرس/ دفعات بالای اعمال انحرافی/نداشتن احساس گناه یا شرم از رفتار خود/ مصرف مواد

مواردی از انحرافات جنسی که با پیش آگهی خوب همراه هستند

هوش طبیعی/ وجود فقط یک نوع انحراف جنسی/عدم مصرف مواد/فقدان خصوصیات شخصیت ضداجتماعی غیرجنسی/ وجود دلبستگی موفقیت آمیز در بزرگسالی

درمان انحرافات جنسی

۱- کنترل خارجی

– مطلع کردن ناظرین، همتایان و یا سایر اعضای بالغ خانواده وتوصیه به آنها برای محدود کردن یا از بین موقعیت های انحرافی

– گزارش به مقامات قضایی و زندانی کردن ( معمولا با مولفه درمانی همراه نیست)

۲- کاهش سایق های جنسی

– استفاده از داروهای آنتی آندروژن مثل سیپروترون استات یا مدروکسی پروژسترون استات یا آگونیست های GnRH ( مثل لوپرولید)  با کاهش   LH و متعاقبا کاهش تستسترون خون به کمتر از حد طبیعی میتوانند سایق رفتارهای جنسی را کم کنند. آگونیست های GnRH اثرات جانبی کمتر از آنتی آندروژن ها دارند و بهتر تحمل میشوند و موثرتر هستند مخصوصا اگر این آگونیست ها با آنتی آندروژن ها یا ضد افسردگی های SSRI مصرف شوند میتوانند باعث کاهش یا حتی قطع رفتار انحرافی شوند. ضد افسردگی های SSRI میتوانند باعث کاهش رفتار پارافیلیک شوند ولی به اندازه دو داروی قبلی موثر نیستند

۳- درمان اختلالات همزمان مثل افسردگی و اضطراب و روانپریشی و غیره

۴- درمان شناختی رفتاری به منظور از بین بردن الگوهای آموخته شده انحرافات جنسی و تعدیل رفتارها به شکل قابل قبول از نظر اجتماعی

این مداخلات عبارتند از: آموزش مهارتهای اجتماعی/ آموزش جنسی/ بازسازی شناختی برای مواجهه و تخریب ایجاد دلیل تراشی هایی که برای تایید قربانی کردن و آزار دیگران به کار میروند/ایجاد همدلی با قربانیان/ فنون آرام سازی و حساسیت زدایی

۵- روان درمانی بینش گرا برای درک داینامیک خود و حوادث موجد انحراف جنسی نظیر طرد شدن واقعی یا خیالی

۶- درمان جراحی مثل اختگی ( درمان موثر) و جراحی مغز برای برداشتن قسمتی از هیپوتالاموس که مسوول تولید هورمون جنسی است ( تاثیر ناچیز)

فهرست انحراف‌های جنسی