تعلیم و تربیت دختران و توانمندسازی آنان

تعلیم و تربیت دختران

برای مطالعه تعلیم و تربیت دختران و توانمندسازی آنان با روان راهنما همراه باشید

بسیاری از ویژگی های دختران و پسران کاملاً مشابه اند. آن ها می خوانند، می نویسند، مسئله حل می کنند، دست به اکتشاف می زنند و … در حقیقت تا زمانی که به مرحله بلوغ نرسیده اند، از عملکرد ذهنی – روانی مشابهی برخوردارند. اما بعد از دوران بلوغ به دلیل انتظارات و توقعات والدین و اعضای خانواده و تأثیر آنان بر انتخاب ها و شیوه های زندگی فرزندان دختر و پسر خود، تفاوت هایی در بافت شخصیتی – رفتاری کودکان مشاهده می کنیم. دختران که تا قبل از بلوغ قابلیت ها و درخشش های بیشتری نسبت به پسران از خود نشان می دادند، به یکباره بعد از این مرحله سیر نزولی طی می کنند و جنسیت آن ها مانع از رو به رو شدن با مشکلات و مسائل گوناگون می شود. سال های میانی دبیرستان برای دختران، زمانی است که عزت نفس و خودپنداره آنان ضعیف می شود و همین امر موجب عدم موفقیت آن ها در عملکرد تحصیلی می گردد. پژوهشی که در زمینه روان شناسی زنان و رشد و تحول دختران (تعلیم و تربیت دختران) صورت گرفته است، نشان می دهد که بسیاری از دختران در مقطع ابتدایی از خودپنداره بالاتری نسبت به پسران برخوردارند، اما زمانی که به دوران بلوغ می رسند اعتماد به نفس و تن انگاره آنان کاهش می یابد (ارنشتاین،۱۹۹۴).

در بحث تعلیم و تربیت دختران اغلب مربیان و آموزگاران معتقدند زمانی که دختران بلوغ را پشت سر می گذارند و وارد مرحله نوجوانی می شوند دچار ضعف در عملکرد تحصیلی و به دنبال آن کاهش عزت نفس روانی می گردند. اغلب مربیان و آموزگاران معتقدند زمانی که دختران بلوغ را پشت سر می گذارند و وارد مرحله نوجوانی می شوند دچار ضعف در عملکرد تحصیلی و به دنبال آن کاهش عزت نفس روانی می گردند. همین امر موجب می شود که والدین، مربیان و مدیران مدارس دخترانه درصدد یافتن علل و برطرف کردن نیازهای دختران در محیط خانه و مدرسه برآیند. بدین منظور توجه به نکات زیر می تواند مفید و سودمند باشد:

کلمات شما نفوذ زیادی بر دخترانتان دارد و می تواند تأثیر بسزایی بر دیدگاه ها و نگرش های آنان در زندگی و موفقیت هایشان داشته باشد.
فعالیت و تجربه اندوزی هایی که از پسران انتظار دارید از دختران هم داشته باشید. شاید دختران با کارهای فنی مثل: لوله کشی، نجاری و …آشنا نباشند، اما اگر به آن ها فرصت دهید می توانند در کارهای گوناگون جسورانه با شما مشارکت داشته باشند.
الگوگیری از دانشمندان، هنرمندان و زنان برجسته بسیار سودمند و مفید است. دختران را همچون پسران تشویق به تفحص و جست و جو کنید و نظریات آن ها را درباره مسائل مختلف جویا شوید.
دخترانتان را بیشتر به دلیل مهارت ها، استعدادها و تفکراتشان تشویق و تمجید کنید تا چگونگی ظاهر و آراستگی آن ها.
دخترانتان را نسبت به مخاطرات و مشکلات زندگی آینده شان آگاه و مقاوم کنید و به آن ها ایستادگی و حاضر جوابی یاد بدهید تا هنگام مواجه با شرایط دشوار بتوانند عقیده و نظرشان را ابراز کنند. تحقیقات نشان می دهند که چنین کمک هایی موجب اعتماد آن ها به توانایی هایشان می شود.
سعی کنید نحوه استفاده از روش های جدید تفکر و حل مسئله را به دخترانتان یاد بدهید. این روحیه را در دخترانتان تقویت کنید که برای رسیدن به هدف باید پیگیرانه سختی ها و مشکلات را در راه تحصیل و کسب معرفت پشت سر بگذارند.
نسبت به زنانی که معرف فرهنگ مصرف گرایی اند با دیدی انتقادی نگاه کنید و این رویکرد را نیز در دخترتان تقویت کنید. از او بپرسید : آیا رسانه ها باید مبلّغ چنین شخصیتی برای رشد دختران باشند ؟ این گونه بحث ها و گفت وگوها فرصتی به دخترتان می دهد تا درباره نقش زنان و دختران در جامعه بهتر فکر کند.

پست مرتبط با تعلیم و تربیت دختران : بلوغ دیررس و بلوغ زودرس در نوجوانان

تعلیم و تربیت دختران

اغلب دختران در مقطع راهنمایی و دبیرستان در علومی مثل: ریاضی، فیزیک، شیمی، هندسه و جبر دچار ضعف و کاهش انگیزه برای یادگیری می شوند. در حالی که پسران از دوران نوجوانی به بعد در این گونه دروس موفقیت بیشتری کسب می کنند. نتایج تحقیقاتی که توسط انجمن سنجش پیشرفت های تحصیلی دانش آموزان (NAEP) انجام شده است، نشان می دهد که ارتباط مستقیمی بین ضعف تحصیلات دختران ۹ – ۱۳ ساله در زمینه علوم و ریاضیات با کاهش تحصیلات دانشگاهی زنان در فاصله سال های ۱۹۸۶ – ۱۹۷۸ مشاهده می شود (مولیز و جنکینس،۱۹۸۸). این پژوهش دلایل محکم و استواری برای ارتباط بین کاهش کارایی و موفقیت دختران در مقاطع دانشگاهی با ضعف عزت نفس آنان نشان نداده است، اما این طور به نظر می رسد که عوامل بسیاری در این زمینه مؤثرند. پژوهشگران طی تحقیقی دریافتند که آموزگاران در مدرسه نسبت به پیشرفت پسران توجه بیشتری نشان می دهند. آن ها معتقدند که پسران بیشتر سؤال می پرسند ، بیشتر به جزئیات می پردازند، دید انتقادی – سازنده قوی تری دارند و از روحیه بالاتر و مقاوم تری برخوردارند (AAUW,1991). بعضی از کارشناسان امور تربیتی براین باورند که دختران با مشاهده الگوهای ارائه شده در جامعه و انتظاراتی که والدین و اطرافیان آنان از آن ها دارند، دچار مشکلاتی در زمینه خودپنداره و عزت نفس می شوند. بنابراین زمانی که خانواده ویژگی ها و الگوی «دخترکامل» یا «دختر ایده آل» را برای فرزند دخترشان توصیف می کنند، باید به نکات حساس و ارزشمندی که لازمه دختران آینده جامعه است، توجه کنند(براون و گیلیگان،۱۹۹۳،مک دونالد و راجرز،۱۹۹۵). پیام ها و انتظاراتی که از «کامل بودن» و «آیده آل بودن» در ذهن دختران ایجاد می شود، باید منطبق بر دیدگاه ها و نگرش های واقعی آنان باشد. زیبایی، مهربانی، آراستگی، مطیع بودن، و نداشتن هیچ گونه احساس منفی و ناخوشایند نسبت به دیگران دلیلی بر کامل بودن و ایده آل بودن دختران نیست. از آن جا که دختران سعی دارند خودشان را از دید مردم ارزیابی کنند، باید فرهنگ و جامعه خواست ها و انتظاراتی که از زنان آینده مدنظر دارد، به آن ها ارائه دهد. اگر دختران ببینند که زنان اجتماع امروز کمتر از مردان به دنبال کسب مدارج و موفقیت های علمی اند، شایستگی ها و استعدادهای خود را دست کم می گیرند و ترجیح می دهند که این گونه فعالیت ها را ویژه پسران بدانند.

پزوهش جدید در تعلیم و تربیت دختران نشان می دهد که کلید رشد زندگی زنان و دختران در آموزش و تحصیلات آنان است. ۹۵درصد از زنان فارغ التحصیل دانشگاه ها بر این باورند که توانسته اند به یک سلسله از خواست های خود در جامعه برسند، در حالی که این رقم در بین زنانی که تحصیلات دیپلم وزیردیپلم دارند، به ۳درصد می رسد. زنانی که با تلاش و کوشش توانسته اند در رشته های علوم (شیمی، فیزیک و …) و ریاضیات فارغ التحصیل شوند اغلب توانسته بودند حقوقی معادل یک مرد دریافت کنند. والدین و مربیان می توانند در امر تعلیم و تربیت دختران به منظور جلوگیری از روند کاهش توانایی های ذهنی – روانی دختران در پیشرفت های تحصیلی شان، به توصیه های زیر عمل کنند:

دخترتان را تشویق کنید تا با فناوری جدید کامپیوتر و نحوه استفاده از برنامه های نرم افزاری آن آشنا شود. حتی می توانید در ایام تعطیل او را به آموزشگاه های فنی بفرستید تا با تحصیل در این گونه علوم و فنون بر آن ها مسلط شود.
اگر در می یابید که دخترتان نسبت به کارهای فنی علاقه مند است، مراجع ومنابع مختلف در این زمینه ها را در اختیارش قرار دهید.
هیچ گاه نگویید که موضوعات فنی مورد علاقه دختران نیست و هیچ دختری به علوم و ریاضیات احتیاج ندارد.
دخترتان را تشویق کنید تا داوطلبانه به دنبال فرصت ها و موقعیت های جدید برای کار و زندگی اش برود، به خصوص اگر در گذشته نیز به انجام آن علاقه مند بوده است.
اهمیت و لازمه فعالیت های فوق برنامه آموزشی را برای دخترتان مشخص کنید. از علاقه نشان دادن و مشارکت جویی دخترتان در انجام فعالیت های گوناگون مثل: عضویت در باشگاه های ورزشی، شرکت در گردهمایی های علمی – فرهنگی و انجام سفرهای تحقیقاتی استقبال و از آن حمایت کنید.

گام های مؤثر والدین در تعلیم و تربیت دختران

الگوها و قالب های رفتار زنان و مردان جامعه، ساختار فکری جوانان را تحت الشعاع قرار می دهد و تأثیر فراوانی بر دیدگاه ها و فعالیت های اجتماعی دختران و پسران می گذارد. نگرش ها، آرمان ها و جهت گیری والدین برای انتخاب نوع اسباب بازی، لباس، فعالیت، بازی، رشته تحصیلی، … برای دختران از اهمیت ویژه ای برخوردار است، به همین دلیل پدر و مادر، آموزگاران و مربیان بهتر است روحیه استقلال طلبی، تصمیم گیری و بیان آزادانه افکار را در دختران پرورش دهند. اسباب بازی ها و فیلم هایی در اختیار آنان قرار دهند که همه بچه ها به طور معمول با آن ها سر و کار دارند. کتاب ها و داستن هایی برای دختران بخوانند که شخصیت های آنان ترکیبی از زن و مرد بوده، زن داستان دارای نقش های مثبت و سازنده ای باشد. به پرسش ها، شکایات، دادخواهی ها و اظهارنظرهای دختران خوب گوش دهند و سعی کنند مسائل واقعی او را حل نمایند و او را تشویق کنند تا با مشکلات و سختی های گوناگون به مقابله برخیزد.

در تعلیم و تربیت دختران ، آنها را تشویق کنید تا:

بپرسند و همیشه پاسخ هایی را که می شنوند بی دلیل قبول نکنند.
با چالش ها و سختی های زندگی رو به رو شوند و از مقاومت و پایداری در برابر مشکلات نهراسند.
تلاش کنند و تلاش کنند. اگر هم اشتباهی کردند، مانعی ندارد.
سعی کنند نقش رهبری جمع دانش آموزان، ورزش کاران یا فعالیت های فوق برنامه کلاس را بر عهده بگیرند.
ریاضیات و علوم پایه را پی گیرانه یاد بگیرند (حتی اگر در آن ها ضعیف اند و نمره کم می گیرند).
عضو تیم یا باشگاه ورزشی شوند و در تمرینات آماده سازی بدنی شرکت کنند.

والدین و امور تحصیلی دختران

از دخترتان درباره پیشرفت های درسی و تجارب کلاسی اش بپرسید. ببینید آیا می تواند به راحتی سرکلاس اظهارنظر کند یا این که برای صحبت کردن در جمع مشکل دارد؟
در صورت امکان سعی کنید کلاس و نحوه تعامل آموزگار با دانش آموز را مشاهده کنید.
از مقامات مدرسه بخواهید که نسبت به برگزاری مراسم یادبود گوناگون درباره زندگی زنان سرشناس و موفق جامعه دقیق باشند.
روحیه مشارکت و همراهی در مباحثات مختلف آموزشی، عضویت در باشگاه های علمی – فرهنگی و تشکیل انجمن های مختلف دانش آموزی را در دختران پرورش دهید.
دخترانی را که در دروس علوم پایه، ریاضیات و سایر فنون پیشرفته ضعیف اند، تشویق کنید تا بتوانند برمشکلات درسی شان فائق آیند. نمرات متوسط آنان را در این گونه دروس با افتخار و سربلندی بخوانید. اجازه ندهید که فکر کنند با کمترین ضعفی، شکست خواهند خورد.
اطمینان حاصل کنید که مدرسه دخترتان لوازم و تجهیزات مختلف یادگیری علوم (فیزیک، شیمی،…)، ریاضیات و کامپیوتر را دارد و در اختیار بچه ها قرار می دهد.
به همان میزان که به آموزش، تحصیل و مسائل پسران علاقه نشان می دهید، نسبت به آموزش، تحصیل و مسائل دختران هم پی گیرانه علاقه مند باشید.
اهمیت دادن به دختران به این معنا نیست که به پسران بی توجهی کنید. بیشتر مباحث و عناوینی که برای پیشرفت و تقویت نقش دختران مطرح می شود، درباره پسران هم صادق است. با پسران هم باید به همان میزان که با دختران کار می شود، کار شود. به خصوص اگر پسران درباره توانایی ها، شایستگی ها و مشارکت دختران مطالبی بیاموزند بهتر است؛ زیرا موجب می شود که پسران موقعیت دختران را بیشتر درک کنند و آن ها را تشویق کنند تا تفکرات غلط جامعه درباره موقعیت دختران را مطرود بدانند.
پژوهشگران نشان داده اند که پیامدهای گوناگونی موجب ضعف عزت نفس در دوران نوجوانی و جوانی دختران می شود. برای مثال، آن ها دریافتند که دختران نوجوان در مقایسه با پسران نوجوان استرس و فشار روانی بیشتری متحمل می شوند، آنان دو برابر بیشتر از پسران به افسردگی و اختلالات عاطفی دچار می شوند و ۴برابر بیشتر از پسران ممکن است دست به خودکشی بزنند (دیبولد،۱۹۹۵). افسردگی دختران ارتباط مستقیم با احساسات منفی آنان درباره وضعیت ظاهری و اندامشان دارد. از طرف دیگر ضعف تن انگاره دختران با اختلالات خوردن و متعاقب آن با چاقی و مشکلات ناشی از آن مرتبط است.

کمک های جانبی در تعلیم و تربیت دختران

خوب است کتاب ها و مطالب گوناگونی را که برای آموزش دانش آموزان نگاشته می شود، بخوانید. آیا زنانی که در این کتاب ها معرفی شده اند، از افراد سرشناس و برجسته در زمینه علوم، تاریخ، ادبیات و … هستند؟
آن چه را دخترتان می خواند بخوانید.
از مدیران، مشاوران و آموزگاران بخواهید که اطلاعات و جزواتی درباره مشاغل گوناگونی که زنان می توانند در جامعه عهده دار شوند، در اختیار دختران قرار دهند.
کارکنان آموزشی مدرسه را در خصوص شرکت دختران در دوره ها و آزمون های علمی – آموزشی فعال کنید. از آن ها بخواهید علاقه دختران را به این گونه مباحث تقویت کنند.
دختران را در فعالیت های گوناگون علمی – فرهنگی و ورزشی درگیر کنید، زیرا هرگونه ارتباط با سایر دختران موجب ارتقای توانمندی ها و بینش آنان می شود و دید بهتری از جامعه آینده زنان به آن ها می دهد.

ریاضیات و علوم

ریاضیات و علوم (فیزیک، شیمی، مکانیک و …) دو مبحث عمده برای رشد فکری دانش آموزان – چه دختر و چه پسر – محسوب می شود. گروهی از دانش آموزان در فراگیری این دو علم مشکل دارند. در حالی که دانش آموزان می توانند از طریق مباحث مختلف آن ها، شیوه های حل مسئله و نحوه تفکر انتزاعی را که موجب تقویت بافت های فکری – شخصیتی شان می شود، یاد بگیرند و از خلاقیت و انعطاف پذیری، روحیه سازگاری بیشتر با محیط و موفقیت در مشاغل آینده برخوردار شوند. اگر دختران و پسران از پایه امکان فراگیری علوم و ریاضی (هندسه، جبر، حساب و…) را داشته باشند، مطمئن باشید عملکرد آن ها یکسان خواهد بود.
احساس و برداشت خودتان را از یادگیری علوم پایه و ریاضیات برای دخترتان بگویید.اگر آموختن این مباحث برای خودتان دشوار بوده است سعی کنید آن فشار و سختی را به او منتقل نکنید.
علاقه و اشتیاق دختران را برای یادگیری مباحث علوم پایه و ریاضیات ارج نهید. انتظارات بالا و معقولی از آن ها داشته باشید و به دنبال آن باشید که آن ها این مباحث را با موفقیت بیاموزند.
از مهارت های علمی مختلف دخترتان در حل مسئله و مشکلات گوناگون استفاده کنید. خیلی از دختران از این که آزمایشگاه های کوچکی از آن خودشان داشته باشند، یا بتوانند خودشان ربات کوچکی بسازند، احساس غرور و سربلندی می کنند.
دختران را تشویق کنید تا مستقلانه تصمیم بگیرند.

حقایقی درباره تعلیم و تربیت دختران

دختران به لحاظ رشدی از پسران جلوترند، آن ها زودتر شروع به سخن گفتن می کنند، زودتر می خوابند و زودتر شمردن را یاد می گیرند. در مرحله پیش دبستانی از بهره هوشی بالاتری نسبت به پسران همسالشان برخوردارند و در دوران دبستان موفق تر از پسران عمل می کنند.
همان قدر که دختران در علوم و ریاضیات به کمک بیشتری احتیاج دارند، پسران به تمرین بیشتری در خواندن و نوشتن نیازمندند. دخترها در زمینه حافظه بهترند و پسرها در زمینه مهارت های فضایی عملکرد بهتری از خود نشان می دهند.
اکثر دختران بین سنین ۱۰- ۱۵ سالگی به استعدادها و توانایی هایشان پی می برند، در حالی که این آگاهی از وجود در پسران حدود ۱۶- ۱۸ سالگی به منصه ظهور می رسد.
بیشتر آموزگاران به طور سنتی به آموزش پسران و علائق و پیشرفت های آنان تأکید بیشتری دارند. پسران معمولاً ناکامی های درسی شان را با برون ریزی هیجانات و احساساتشان (مثل به هم ریختن کلاس، عدم تبعیت از دستورها و تکالیف معلم و …) نشان می دهند، در حالی که دختران ناکامی های تحصیلی شان را درونی می کنند و با سکوت اختیار کردن، انزوا طلبی و عدم مشارکت در کارها و فعالیت های کلاسی با بحران فوق مقابله می کنند.
بزرگسالان در شرایط سخت و دشوار تمایل به کمک کردن به دختران دارند تا پسران. تصور آن ها این است که دختران آسیب پذیرترند، محتاج ترند و پسران باید با تلاش خودشان موانع را از میان بردارند.
پژوهشگران دانشگاه پنسیلوانیا طی تحقیقی دریافتند که مغز دختران در حالت استراحت به اندازه مغز پسران در حال کارفعال است. بنابراین دختران در حال فعالیت، از امتیاز یادگیری بیشتری برخوردارند.
دخترها به آن دسته از فعالیت های اجتماعی جذب می شوند که کلام و سخن بیشتری طلب کند.
دختران بیشتر از پسرها به بازخوردهای کلامی احتیاج دارند. بسیاری از دختران را اگر تشویق نکنیم و به آن ها اعتماد به نفس ندهیم، به خودباوری نمی رسند (منبع تعلیم و تربیت دختران : نشریه پیوند) .

تعلیم و تربیت دختران

توجه : لینک دانلود فایلها بلافاصله پس از خرید ظاهر میشود و به ایمیل شما هم ارسال میشود(پوشه هرزنامه یا spam را چک کنید). در صورتی که پس از خرید با مشکل دانلود در مرورگر گوگل کروم مواجه شدید از این راهنما استفاده کنید. ترجیحا از مرورگر فایرفاکس استفاده کنید (پسورد فایلها: ۱۳۵۷ و یا www.ravanrahnama.ir)